वैष्णवीची आहुती: समाजाच्या डोळ्यांत झणझणीत अंजन!

पुणे जिल्ह्यातील पिंपरी येथे घडलेली वैष्णवी हगवणे हिची आत्महत्या ही केवळ एक कौटुंबिक दुर्घटना नाही, तर आपल्या समाजाच्या सडलेल्या मानसिकतेचं आणि कायद्याच्या धाकाविषयीच्या बेफिकिरीचं भीषण प्रदर्शन आहे. ज्या लेकीचं लग्न राज्याचे उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांच्या उपस्थितीत मोठ्या थाटामाटात पार पडलं, जिला माहेरून ५१ तोळे सोनं आणि फॉर्च्युनर गाडीसारखी मौल्यवान भेटवस्तू देण्यात आली, त्याच वैष्णवीला सासरच्या छळापायी आपलं जीवन संपवावं लागलं, ही बाब केवळ धक्कादायकच नाही, तर अत्यंत चिंताजनक आहे.

वैष्णवीने ज्यांच्यावर विश्वास ठेवून, कदाचित आई-वडिलांच्या इच्छेविरुद्ध जाऊन प्रेमविवाह केला, त्याच नवऱ्याने – शशांक हगवणेने – आणि त्याच्या कुटुंबीयांनी तिचा छळ मांडला. सासू, सासरे, नणंद, दीर या सर्वांनी मिळून वैष्णवीचं जगणं असह्य केलं. जमीन खरेदीसाठी पैशाची मागणी आणि त्यासाठी होणारा शारीरिक व मानसिक छळ हा आजच्या सुशिक्षित म्हणवणाऱ्या समाजालाही लागलेला जुनाट रोग आहे, हे या प्रकरणातून पुन्हा एकदा सिद्ध झालं आहे. वैष्णवीने आत्महत्येपूर्वी आपल्या मैत्रिणीला पाठवलेल्या ऑडिओ क्लिपमधून तिची घुसमट आणि प्रेमविवाह ही आयुष्यातील मोठी चूक असल्याची कबुली मन हेलावून टाकणारी आहे. ती घटस्फोट घेण्याच्या तयारीत होती, पण त्यापूर्वीच व्यवस्थेतील नराधमांनी तिचा बळी घेतला.

या प्रकरणातील क्रौर्याची परिसीमा म्हणजे वैष्णवीच्या मृत्यूनंतरही तिच्या ११ महिन्यांच्या बाळाला तिच्या माहेरच्यांच्या ताब्यात देण्यास हगवणे कुटुंबीयांनी केलेला विरोध. लेकीच्या मृत्यूने आधीच दुःखाच्या खाईत लोटलेल्या कस्पटे कुटुंबीयांना आपल्या नातवासाठी अक्षरशः झुंजावं लागलं. माध्यमांनी या प्रकरणाला वाचा फोडल्यानंतर आणि सामाजिक दबाव वाढल्यानंतर पोलीस प्रशासन आणि राजकीय नेत्यांना जाग आली. महिला आयोगानेही उशिरा का होईना, पण दखल घेतली आणि अखेर ते बाळ त्याच्या आजी-आजोबांच्या कुशीत विसावलं. पण या दिरंगाईने व्यवस्थेच्या असंवेदनशीलतेचंच दर्शन घडवलं.

या प्रकरणातील आरोपी सासरे, राजेंद्र हगवणे, हे राष्ट्रवादी काँग्रेस अजित पवार गटाचे माजी पदाधिकारी होते, ही बाब गांभीर्य अधिक वाढवणारी आहे. राजकीय संबंधांचा वापर करून कायद्याच्या कचाट्यातून सुटण्याचा किंवा तपासावर दबाव आणण्याचा कोणताही प्रयत्न खपवून घेतला जाता कामा नये. पक्षाने त्यांची हकालपट्टी केली असली तरी, कायद्याची प्रक्रिया निःपक्षपातीपणे आणि वेगाने पार पडणं गरजेचं आहे. पती, सासू आणि नणंद यांना अटक झाली असली तरी, फरार असलेले सासरे आणि दीर यांना तातडीने शोधून त्यांच्यावर कठोरात कठोर कारवाई व्हायलाच हवी.

वैष्णवी हगवणे प्रकरण हे केवळ एका कुटुंबापुरतं मर्यादित नाही. हुंडा नावाच्या सामाजिक राक्षसाने आजही आपल्या समाजात किती खोलवर मुळं रोवली आहेत, याचं हे दाहक उदाहरण आहे. सुशिक्षित आणि प्रतिष्ठित म्हणवणाऱ्या कुटुंबांमध्येही अशी अमानुषता कशी टिकून आहे, याचं आत्मपरीक्षण करण्याची वेळ आली आहे. कायदे आहेत, पण त्यांची प्रभावी अंमलबजावणी आणि सामाजिक प्रबोधन याशिवाय अशा घटना थांबणार नाहीत.

वैष्णवीला न्याय मिळायलाच हवा आणि दोषींना अशी शिक्षा व्हायला हवी की भविष्यात कुणीही दुसऱ्या वैष्णवीचा अशा प्रकारे छळ करण्याचं धाडस करणार नाही. ही घटना केवळ हळहळ व्यक्त करून विसरण्यासारखी नाही, तर समाजाच्या डोळ्यांत झणझणीत अंजन घालणारी आहे. आता तरी जागे व्हा!