कच्च्या तेलाच्या व्यापारात नफा मिळवण्याचे ५ मार्ग
कच्च्या तेलाचे वर्णन काळ्या सोन्याचे जग असे वर्णन केले जाते, ते योग्यच आहे. विविध कमोडिटीजमध्ये उदा. मौल्यवान धातू, कमोडिटीज, बेस मेटल्स इत्यादींमध्ये कच्चे तेल हे सर्वात अस्थिर आणि दैनंदिन व्यापारानुरूप संवेदनशील असते. तेलाच्या वितरणावर, तसेच तेल उत्पादक देशांमधील वातावरण आणि तेलाच्या आयातीवर अवलंबून असलेल्या देशांतील इकोसिस्टिमवर जागतिक अर्थव्यवस्था अवलंबून असते. त्यामुळे कमोडिटी एक्सचेंजमध्ये कच्च्या तेलाचा व्यापार नफा मिळवून देणारा ठरतो.
शेअर बाजारातील आकडेवारीनुसार, दरांतील अस्थिरता, कमोडिटी म्हणून क्रूडची तरलता आणि यातील चढ-उतारांना कारणीभूत ठरणारे घटक, ज्याचा किंमतीवर परिणाम होतो. कच्च्या तेलासारख्या वस्तूंच्या व्यापारातून अपेक्षा असेल आणि उत्पन्न मिळवायचे असल्यास, हे घटक समजून घेणे आवश्यक आहे. कच्च्या तेलातील व्यापारातून नफा मिळवण्याच्या काही मार्गांबद्दल सांगताहेत एंजल ब्रोकिंग लिमिटेडचे गैर कृषी वायदा व चलन संशोधन उपाध्यक्ष श्री प्रथमेश माल्या.
१. व्यापारात बारकाईने लक्ष हवे: गुंतवणूकादर कच्च्या तेलात जास्तीत जास्त गुंतवणूक करण्यास उत्सुक असल्यास, त्यांना पुरवठा आणि मागणीतील चढ-उतार याची जाणीव पाहिजे. क्रूड सुविधांचे उत्पादन आणि कमोडिटीची मागणी ही जागतिक अर्थकारणावर तसेच मोठ्या प्रमाणावर तेल खरेदी करण्याची देशांची क्षमता यावर अवलंबून असेत. उदा. पुरवठा जास्त झाल्यास मागणी कमी होते. परिणामी उत्पादन प्रक्रिया बंद करावी लागते. तसेच कमी किंमतीत तेलाचे बॅरल विक्री करावे लागतात. तर दुसरीकडे, स्थिर उत्पादनाचा ट्रेंड असल्यास बिडिंगला चांगली किंमत मिळते. गुंतवणुकदारांनी या घडामोडींचा वेळोवेळी आढावा घेणे आणि या खेळावर बारकाईने लक्ष ठेवणे आवश्यक आहे.
२. योग्यवेळी व्यापार धोरण अवलंबणे: इक्विटी मार्केट किंवा म्युच्युअल फंडाप्रमाणेच कच्च्या तेलातही हजारो जाणकार आहेत. इतर धोकादायक बाजाराच्या तुलनेत या कमोडिटी मार्केटचा वापर खबरदारीचा उपाय म्हणून वापरणे, हे त्यांचे प्रमुख काम असते. हे लोक, दैनंदिन जगात घडणाऱ्या भौगोलिक स्थिती जाणून घेत त्याचा कच्च्या तेलाच्या किंमतीवर तसेच त्याच्या व्यापारावर कसा परिणाम होतो यात तज्ञ असतात.
म्हणूनच रिटेल गुंतवणूकदारांनी शेअर बाजारातील गुंतवणुकीप्रमाणे भावनेवर आधारीत गुंतवणूक न करता, योग्य धोरण आखले पाहिजे. पोर्टफोलिओ मॅनेजर आणि मार्केट अॅडव्हायजर्सची मदत घेणे, हा चांगला पर्याय आहे. कारण ते ऊर्जेची इकोसिस्टिम समजून घेण्यास आपल्याला मदत करतील. तसेच, जागतिक, सामाजिक-आर्थइक आणि राजकीय ट्रेंडचे परिणाम समजून घेण्याचा प्रयत्नही गुंतवणुकदारांनी करणे आवश्यक आहे. उदा. मध्य-पूर्वेकडे एखादी युद्धासारखी परिस्थिती उद्भवली असेल किंवा तेल उत्पादक देश उद्योगाच्या दबावाखाली असतील तर अनुक्रमे किंमत आणि बॅरलचा अतिरिक्त पुरवठा यात मोठी वाढ होऊ शकते.
३. विविध प्रकारच्या क्रूडमधील फरक: ब्रेंट आणि वेस्ट टेक्सास इन्स्ट्रुमेंट (डब्ल्यूटीआय) क्रूडच्या व्यापारातील फरक समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. यापैकी एक ऑफशोअर उत्पादन होणारे तेल असून दुसरे, अमेरिकेत फ्रँकिंगद्वारे उत्पादित केले जाते. भारत हा ब्रेंट क्रूडा आयात करणारा देश आहे. डब्ल्यूटीआय क्रूडचा वापर करणारे इतर देश आहेत. किंमतीच्या बाबतीत, ब्रेंट आणि डब्ल्यूटीआयची प्रमाणकं मागील दशकापासून बदलत आहेत. ऑफशोअर ब्रेंटपेक्षा डब्ल्यूटीआय उत्पादन जास्त आहे. एक गुंतवणूकदार म्हणून, दोन्ही ठिकाणी बेट लावायची असेल तर, त्यांची वैयक्तिक कामगिरी जाणून घेणे आवश्यक आहे.
४. चीन आणि भारताची आर्थिक स्थिती योग्यरित्या जाणून घेणे: जगात भारत आणि चीन हे क्रूडचे सर्वात मोठे आयतदार आणि ग्राहक आहेत. या देशांच्या अंतर्गत आर्थिक स्थितीचा परिणाम जगभरात दिसून येतो. देशांतर्गत आर्थिक मंदीमुळे क्रूडच्या किंमतीवर परिणाम होतो. मागणीत घट तसेच अतिरिक्त पुरवठा दिसून येतो. आर्थिक भरभराट झाल्यास वापर जास्त होते. वाहन विक्री जास्त होते, क्रूडचा औद्योगिक वापर जास्त होतो. तसेच लॉजिस्टिक आणि पुरवठा साखळी उद्योगावरही परिणाम होतो. म्हणूनच, ऊर्जा बाजारावर याचा कशा प्रकारे परिणाम होतो, हे समजून घेण्यासाठी गुंतवणूकदारांनी क्रूड आयात करणा-या देशांच्या अंतर्गत घडामोडींचा आढावा घेणे आवश्यक आहे.
५. संस्थात्मक गुंतवणूकदारांच्या ट्रेंडवर अवलंबून राहणे: भारत असो किंवा इतरत्र, संस्थात्मक गुंतवणूकदार, राष्ट्रीयीकृत तेल महामंडळ, विमान कंपन्या इत्यादी क्रूडसाठी हजारो बॅरलचा व्यापार करतात. किंमतीतील अस्थिरता किंवा भविष्यातील वृद्धीविरुद्ध खबरदारीचा उपाय म्हणून याचा वापर करण्याची कल्पना आहे. मोठ्या तिकिट-गुंतवणूकदारांना त्याचा फायदा असा होतो की, त्यांना मोठ्या प्रमाणावर क्रूड किंवा त्यातील सुविधांमध्ये साठवणुकीची गरज नाही. हे साधारणत: पावतीप्रमाणेच काम करते. किंमत वाढते तेव्हा, तेल कंपन्या अतिरिक्त पैसे खर्च न करता, आपापल्या लोकसंख्येची ऊर्जेची गरज भागवू शकतात. हेजिंगचे धोरण पाहून, गुंतवणूकदारांना बाजारातील ट्रेंड समजून घेता येऊ शकतो.
यासोबतच, संस्था ऑफशोअर आणि ऑनशोअर अशा दोन्ही ठिकाणी संसाधने जमा करतात. जागतिक स्थितीबद्दल जागरूक राहिल्यास, गुंतवणूकदारांना नेहमीच मदत होऊ शकते. याला तज्ञांच्या सल्ल्याची जोड मिळाल्यास, गुंतवणूकदारांना ऊर्जा बाजारातूनही चांगला परतावा मिळू शकतो.
